Καθώς αποκτούμε μεγαλύτερη επίγνωση των αναγκών μας, ίσως παρατηρήσουμε ότι μας δημιουργεί σύγχυση το να τις σκεφτόμαστε όλες ταυτόχρονα.

Μια έννοια που με βοήθησε να κατανοήσω καλύτερα τις ανάγκες μου είναι αυτό που ονομάζω «διαστρωμάτωση» – η ιδέα ότι τις ανάγκες μπορούμε να τις σκεφτόμαστε σε επίπεδα, σαν ένα αλληλοεξαρτώμενο πολυεπίπεδο σύνολο. Για παράδειγμα, ας υποθέσουμε ότι νιώθω μοναξιά και ανακαλύπτω ότι θα ήθελα να έχω περισσότερη συντροφικότητα. Μπορεί να σκεφτώ ότι αφού είμαι σε επαφή με την ανάγκη μου, το μόνο που έχω να κάνω είναι να κάνω ένα αίτημα (προς τον εαυτό μου ή προς κάποιον άλλον) και η ανάγκη μου θα ικανοποιηθεί.

Το πρόβλημα όμως είναι ότι νιώθω μπερδεμένος, και αμήχανος. Δεν μπορώ να σκεφτώ ένα αίτημα που θα μπορούσε να λειτουργήσει για να ικανοποιήσω την ανάγκη μου. Οπότε τι γίνεται τώρα; Τώρα μπορώ να αναρωτηθώ: «Γιατί είμαι μπερδεμένος; Ποια άλλη ανάγκη μπορεί να αποτελεί μέρος της κατάστασής μου; Ίσως να χρειάζομαι πληροφόρηση ή διαύγεια. Ίσως να χρειάζεται να βρω ιδέες ή στρατηγικές, ώστε να μπορέσω να ικανοποιήσω την ανάγκη μου για συντροφικότητα». Έτσι, σε αυτή την κατάσταση υπάρχει μια σχέση, ή μια διαστρωμάτωση, των αναγκών μου για συντροφικότητα και για πληροφόρηση ή διαύγεια.

Αυτή η διαστρωμάτωση μπορεί να υπάρχει με δύο τρόπους: να υπάρχουν βαθύτερες ανάγκες ή να υπάρχουν στρατηγικές (ή προαπαιτούμενες) ανάγκες.

Προαπαιτούμενες ανάγκες

Οι προαπαιτούμενες ανάγκες είναι ανάγκες που θέλουμε να ικανοποιήσουμε ώστε να ικανοποιηθεί μια άλλη ανάγκη. Στο παραπάνω παράδειγμα, η διαύγεια ή η πληροφόρηση θα μπορούσαν να είναι οι στρατηγικές ή προαπαιτούμενες ανάγκες.

Bαθύτερες ανάγκες

Οι βαθύτερες ανάγκες είναι οι ανάγκες που προσπαθούμε να ικανοποιήσουμε με την ικανοποίηση άλλων αναγκών. Στο παραπάνω παράδειγμα, η συντροφικότητα είναι η βαθύτερη ανάγκη.

Η ζωή των αναγκών

Kαθώς αρχίζετε να εξερευνάτε αυτή τη διαστρωμάτωση των αναγκών, μπορεί να ανακαλύψετε ότι είναι δύσκολο να ξέρετε αν συνειδητοποιείτε μια βαθύτερη ανάγκη ή μια προαπαιτούμενη ανάγκη. Μια διαδικασία που έχω βρει χρήσιμη στην εξερεύνηση των αναγκών μου είναι η εξής:

Πρώτον, καθώς παρατηρώ μέσα μου και αναγνωρίζω ένα κυρίαρχο συναίσθημα, δουλεύω με αυτό το συναίσθημα δίνοντας στον εαυτό μου ενσυναίσθηση ή λαμβάνοντας ενσυναίσθηση μέχρι να μπορέσω να εντοπίσω την ανάγκη. Συχνά νιώθω μια αίσθηση χαλάρωσης όταν μπορώ να καταλάβω ποια είναι η ανάγκη. Για να ισχυροποιήσω τη σύνδεσή μου μαζί της, μπορώ είτε να επιλέξω να ανακαλέσω τη σωματική αίσθηση της ανάγκης (βλ. κεφ. 27) είτε να θρηνήσω το γεγονός ότι δεν ικανοποιείται.

Στη συνέχεια, αναρωτιέμαι: «Ποια άλλη ανάγκη (ή ανάγκες) μπορεί να ικανοποιηθεί αν ικανοποιήσω αυτή την ανάγκη;». Αυτή η ερώτηση κατευθύνει την αναζήτησή μου σε μια βαθύτερη ανάγκη, αν υπάρχει κάποια ενεργοποιημένη μέσα μου. Μπορεί να φέρει μια βαθύτερη ανάγκη στην επίγνωσή μου μαζί με την κατανόηση ότι η πρώτη ανάγκη που συνειδητοποίησα με κατεύθυνε προς τη βαθύτερη ανάγκη μου. Αυτό μπορεί να μετατοπίσει την εστίασή μου στη βαθύτερη ανάγκη και στα αιτήματα για την αντιμετώπιση αυτής της ανάγκης.

Άλλες φορές η απάντηση στο ερώτημα είναι κάτι σαν: «Δεν με ενδιαφέρει να αναζητήσω άλλες ανάγκες. Το μόνο που μπορώ να σκεφτώ είναι πώς να ικανοποιήσω την ανάγκη που ήδη σκέφτομαι. Ανυπομονώ!» Αν συμβαίνει αυτό, τότε μάλλον έχω βρει ήδη τη βαθύτερη ανάγκη.

Αν αντίθετα, σε αυτό το σημείο νιώθω περιέργεια, σύγχυση ή ότι «δεν καταφέρνω τίποτα, δεν υπάρχει πρόοδος», θα μπορούσα να αναρωτηθώ: «Ποια ανάγκη θα ήθελα να ικανοποιήσω προκειμένου να ικανοποιηθεί αυτή η αρχική ανάγκη;». Αυτή η ερώτηση φέρνει την προσοχή μου σε τυχόν «προαπαιτούμενες» ανάγκες που μπορεί να αποτελούν μέρος της ικανοποίησης της πρώτης («βαθύτερης») ανάγκης που ήρθε στη συνείδησή μου. Μερικές φορές το ονομάζω αυτό «ανάγκη-έκπληξη»: μια ανάγκη που υπήρχε και δεν την είδα στην αρχή επειδή ήμουν επικεντρωμένος στη βαθύτερη ανάγκη.

Αυτές οι δύο ερωτήσεις («Ποια ανάγκη (ή ανάγκες) θα μπορούσαν να ικανοποιηθούν αν ικανοποιούσα αυτή την ανάγκη;» και «Ποια άλλη ανάγκη θα μπορούσα να ικανοποιήσω πρώτα ώστε να ικανοποιηθεί η αρχική μου ανάγκη;») μπορούν να με βοηθήσουν να «πλοηγηθώ»: να κατανοήσω δηλαδή πώς εκφράζονται οι ανάγκες μου σε σχέση με τα γεγονότα της ζωής μου και πώς δομούνται σε επίπεδα. Η συνειδητοποίηση των αναγκών μου και των μεταξύ τους σχέσεων με βοηθάει να καταλάβω πώς θέλω να ενεργήσω.

Ξανά και ξανά, έχω μάθει ότι είναι πολύ διαφορετική εμπειρία το να πορεύομαι στη ζωή μου με την καθοδήγηση των συναισθημάτων μου και τη συνειδητοποίηση των αναγκών μου. Έχω θέσει ως στόχο να ζω τη ζωή μου ως μια σύμπραξη μεταξύ του μυαλού μου (σκέψεις), του πνεύματος και του σώματός μου (συναισθήματα και ανάγκες). Η ικανότητα να βλέπω και να περιηγούμαι στα επίπεδα των αναγκών στηρίζει ιδιαίτερα αυτή τη συνεργασία.