Η Θ Ε Ω Ρ Ι Α
Πεποιθήσεις και ανάγκες
Η μελέτη της συμπόνιας και η εξάσκησή μου σ’ αυτήν, μου έδωσαν τη δυνατότητα να βλέπω όλες τις πράξεις ως μια προσπάθεια ικανοποίησης αναγκών. Έμαθα επίσης να βλέπω τις πεποιθήσεις ως μια προσπάθεια ικανοποίησης αναγκών. Οι πεποιθήσεις σε συνδυασμό με τις παρατηρήσεις μου των συμβάντων με βοηθούν να εξηγώ και να κατανοώ τη ζωή μου.
Μια ιστορία δύο πεποιθήσεων
Πεποίθηση πρώτη: «Είμαι τεμπέλης». Όταν ήμουν νεότερος, πίστευα ότι ήμουν τεμπέλης. Πίστευα ότι ήταν απλώς «η αλήθεια» (και όχι μια πεποίθηση). Καθώς ανέπτυσσα μια πιο συναισθητική αντίληψη του εαυτού μου, συνειδητοποίησα ότι χρησιμοποιούσα αυτή την πεποίθηση (με τραγικό τρόπο) για να κινητοποιήσω τον εαυτό μου (ανάγκες: έμπνευση, αποτελεσματικότητα). Μπορώ επίσης να θυμηθώ στιγμές προβληματισμού, όπου χρησιμοποίησα αυτή τη σκέψη, «είμαι τεμπέλης», για να εξηγήσω τη συμπεριφορά μου στον εαυτό μου – μια προσπάθεια να ικανοποιήσω την ανάγκη μου για κατανόηση.
Πεποίθηση δεύτερη: «Δεν αξίζω να ικανοποιούνται οι ανάγκες μου». Αν το δούμε συναισθητικά, αυτή η σκέψη μπορεί να θεωρηθεί ως μια προσπάθεια να προστατεύσω τον εαυτό μου από την απογοήτευση (μια μορφή «αυτο-φροντίδας»). Μπορεί επίσης να θεωρηθεί και ως προσπάθεια να καταλάβω γιατί δεν ικανοποιούνται οι ανάγκες μου (ανάγκη: κατανόηση και πάλι).
Ενσυναίσθηση για τις πεποιθήσεις
Η πρακτική του να βλέπω τις πεποιθήσεις ως προσπάθεια ικανοποίησης των αναγκών παρέχει έναν τρόπο να βλέπουμε τον εαυτό μας και τους άλλους, με περισσότερη κατανόηση και συμπόνια. Και αυτό μου προσφέρει νέους τρόπους για να κάνω τη ζωή μου πιο υπέροχη.
Αυτό δεν σημαίνει ότι το να έχουμε σκέψεις ή πεποιθήσεις είναι «κακή ιδέα» ή ότι υπάρχει κάτι εγγενώς κακό με αυτές. Ως άνθρωποι είναι αναπόφευκτο να τις έχουμε. Αυτό σημαίνει ότι, όταν εξετάζω μια πεποίθηση σε σχέση με τις ανάγκες μου, μπορώ να αποφασίσω αν η πεποίθησή μου με εξυπηρετεί ή όχι. Πολύ σημαντικό.
Ας εξετάσουμε μια συνηθισμένη πεποίθηση: Μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι «Οι άνθρωποι είναι βασικά εγωιστές, ενδιαφέρονται μόνο για το δικό τους συμφέρον και πρέπει να είμαστε σε επιφυλακή – πρέπει να προφυλασσόμαστε». Θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι αυτό είναι αλήθεια – ή όχι αλήθεια – χωρίς αποτέλεσμα.
Αν τώρα εξετάσω αυτή την πεποίθηση μέσα από την οπτική γωνία των αναγκών, ίσως ανακαλύψω ότι είναι ένας τρόπος που φροντίζω τον εαυτό μου, ένας τρόπος που προστατεύω τον εαυτό μου από τους ανθρώπους, που με καθησυχάζει ότι θα είμαι ασφαλής.
Μπορώ επίσης να αναρωτηθώ: «Σε ποιες ανάγκες μου δεν συμβάλλω έχοντας αυτή την πεποίθηση;». Μπορώ να αναρωτηθώ αν συμβάλλει σε μια εμπειρία εμπιστοσύνης, εγγύτητας ή συμπόνιας. Μπορώ να αναρωτηθώ: «Με εμποδίζει αυτή η πεποίθηση να βιώσω εμπιστοσύνη ή ίσως οικειότητα;».
Όταν μπορούμε να σκεφτούμε τις πεποιθήσεις μας με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε να δημιουργήσουμε μια νέα σχέση μεταξύ του μυαλού μας και της καρδιάς μας. Μπορούμε να εξετάσουμε οποιαδήποτε πεποίθηση από την «οπτική των αναγκών» και να οδηγηθούμε σε νέες ανακαλύψεις.
Αυτή η διαδικασία εξέτασης των πεποιθήσεών μου σε σχέση με τις ανάγκες είχε μια βαθιά, εμπλουτιστική για τη ζωή επίδραση στις σχέσεις μου – με τον εαυτό μου, τους ανθρώπους στη ζωή μου και τον κόσμο γενικότερα. Μέσω αυτής της διαδικασίας, μπόρεσα να επιλέξω τις πεποιθήσεις μου και να μην διοικούμαι από αυτές.
Σ Τ Η Ν Π Ρ Α Ξ Η
Η θαυματουργή Τετάρτη μου στο Σέντραλ Παρκ
Μια από τις ωραιότερες εμπειρίες προσωπικής ανάπτυξης που είχα ποτέ, ήταν το αποτέλεσμα εξέτασης κάποιων πεποιθήσεων γύρω τον εαυτό μου – «ποιος είμαι», «τι είδους άνθρωπο» θεωρώ τον εαυτό μου.
Ήταν μια Τετάρτη βράδυ στη Νέα Υόρκη. Εκείνο το βράδυ γινόταν μια δωρεάν συναυλία του Sting στο Σέντραλ Παρκ. Υπήρχε η φήμη ότι θα ήταν εκεί και άλλοι γνωστοί καλλιτέχνες. Ωστόσο, υπήρχε ένα εμπόδιο. Παρόλο που ήταν «δωρεάν», χρειαζόμουν εισιτήριο, και τα εισιτήρια είχαν εξαντληθεί (μέσω των διαφόρων σημείων πώλησης, ραδιοφωνικών σταθμών, δισκοπωλείων κ.λπ.). Δεν είχα προλάβει. Υπήρχε όμως μια φήμη ότι κάποια εισιτήρια θα υπήρχαν στην είσοδο του πάρκου, οπότε ίσως να μπορούσα να μπω.
Υπήρχε κι άλλο ένα πρόβλημα. Δεν είχα κανέναν για να πάω μαζί του. Αυτό μου δημιουργούσε αμφιθυμία, επειδή εκείνη την εποχή, είχα την πεποίθηση ότι «δεν θα μπορούσα με τίποτα να διασκεδάσω πηγαίνοντας σε μια συναυλία μόνος μου».
Καθώς περνούσε ο καιρός και δεν μπορούσα να βρω έναν σύντροφο για να πάω μαζί του, συνειδητοποίησα ότι αυτή η πεποίθηση θα μπορούσε να με εμποδίσει να δω μια δυνητικά σπουδαία συναυλία. Συνειδητοποίησα ότι αυτή η πεποίθηση σχετικά με το να πηγαίνω σε συναυλίες μόνος μου, δεν με εξυπηρετούσε καθόλου! Έτσι αποφάσισα να την αφήσω στην άκρη και να πιστέψω ότι ήμουν ένα άτομο που μπορούσε να πηγαίνει σε συναυλίες και μόνος του.
Κατευθύνθηκα προς την είσοδο του πάρκου. Όταν έφτασα εκεί, διαπίστωσα ότι δεν υπήρχαν διαθέσιμα εισιτήρια. Ο υπεύθυνος στην πύλη μου είπε: «Αν θέλετε εισιτήριο, θα πρέπει να βρείτε κάποιον που έχει ένα επιπλέον, να σας το πουλήσει ή να σας το δώσει». Αυτό αποτέλεσε την επόμενη πρόκληση για μένα. Είχα επίσης την πεποίθηση ότι «δεν είμαι το είδος του ανθρώπου που πλησιάζει αγνώστους και λέει «έχεις ένα επιπλέον εισιτήριο;». Για την ακρίβεια, πίστευα ότι ήμουν ο «τύπος ανθρώπου» που δεν πλησιάζει αγνώστους για οποιοδήποτε λόγο!
Για δεύτερη φορά εκείνο το βράδυ, αντιμετώπισα την πρόκληση να δω τις πεποιθήσεις μου ως κάτι άλλο πέρα από την «αλήθεια» και να τις εξετάσω ως προς το ποιες ανάγκες ικανοποιούσαν ή δεν ικανοποιούσαν. Η ουσία ήταν ότι, αν ήθελα να παρακολουθήσω αυτή τη συναυλία, θα έπρεπε να αφήσω πίσω μου και αυτή την πεποίθηση. Το έκανα.
Αποφάσισα ότι ήμουν κάποιος που θα μπορούσε να μιλήσει σε αγνώστους και να ζητήσει κάτι. Ξεκίνησα. «Έχεις ένα επιπλέον εισιτήριο;» «Όχι.» «Έχετε ένα επιπλέον εισιτήριο;» «Όχι.» «Έχεις επιπλέον εισιτήριο;» «Όχι.» Αυτό ήταν δύσκολο, αν και γινόταν λίγο πιο εύκολο όσο περνούσε η ώρα. Μετά από δέκα λεπτά πήρα ένα «Σίγουρα». «Είκοσι δολάρια ΟΚ;» «ΟΚ.»
Θα πήγαινα στη συναυλία!
Επειδή πήγα μόνος μου, μπόρεσα να βρω μια θέση ακριβώς μπροστά από τη σκηνή. Ήταν μια καταπληκτική παράσταση. Η μουσική ήταν τόσο όμορφη και ζωντανή που αποφάσισα να αφήσω στην άκρη μια ακόμη πεποίθηση. Την πεποίθηση ότι δεν χορεύω μόνος μου. Χόρεψα – ναι, μόνος μου και πέρασα τις καλύτερες στιγμές της νεοαποκτηθείσας ζωής μου.
Ε Ξ Α Σ Κ Η Σ Η
Πρακτική 1 – Καταγραφή των πεποιθήσεών σας
Φτιάξτε μια λίστα με κάποιες πεποιθήσεις που έχετε. Για παράδειγμα, «Ο κόσμος είναι ένα επικίνδυνο μέρος», «Ο κόσμος είναι ένα ασφαλές μέρος», «Οι άνθρωποι είναι κατά βάση συμπονετικοί», «Οι άνθρωποι είναι κατά βάση εγωκεντρικοί», «Δεν είμαι αρκετά καλός», «Δεν αξίζω μια ικανοποιητική σχέση» και ούτω καθεξής. Κοιτάξτε με ενδιαφέρον μέσα σας. Γράψτε τα.
Για κάθε πεποίθηση: Σημειώστε τις ανάγκες που ικανοποιούνται, και τις ανάγκες που δεν ικανοποιούνται από τη συγκεκριμένη πεποίθηση.
Πρακτική 2 – Σκεφτείτε μια νέα πεποίθηση
Μετά την Πρακτική 1, εξετάστε αν τελικά σας εξυπηρετούν οι πεποιθήσεις σας. Αν βρείτε πεποιθήσεις που δεν σας εξυπηρετούν όσο καλά θα θέλατε, βρείτε τις λέξεις για εναλλακτικές πεποιθήσεις που θα σας εξυπηρετούσαν καλύτερα. Φτιάξτε τη λίστα των αναγκών που ικανοποιούνται και των αναγκών που δεν ικανοποιούνται από αυτές τις νέες πεποιθήσεις.
Σημείωση: Αυτή είναι μια πρακτική που μπορεί να πάρει αρκετό χρόνο και η οποία θα μας συνοδεύει στη ζωή μας. Χρειάζεται εξάσκηση και συχνά βοηθάει να έχετε υποστήριξη από έναν φίλο ενσυναίσθησης. Τα αποτελέσματα είναι σχεδόν πάντα θαυμάσια και αλλάζουν τη ζωή μας.
Μετάφραση: Μαρία Αγγέλου